Dirudienez, ikerlariak ez dira guztiz ados jartzen Nazareteko Jesuren eta Joan Bataiatzailaren arteko benetako harremanen inguruan, eta ezta Joanen jarraitzaileen eta Jesuren hasierako jarraitzaileen artean, lehen kristauen artean alegia.  Ematen du, ebanjelariak erabilitako tradizioak, aurreko guztiarekiko Joan goratuz ere, aurreko guztiaren eta guztien gorena izanik ere, Nazareteko Jesuk iragarritako eta bere etorrerarekin  batera espirituaren indarrez gauzatuz doan erreinuko txikiena ere Joan baino handiagoa dela esanez, Jesuren erabateko berrikuntza eta nagusitasuna azpimarratu nahi duela. 

“Bihozberri zaitezte, gainean baituzue Jainkoaren erregetza” (Mt 3,2); baldintza sine qua non bihozberritzea erreinuan izateko, baina erreinuak dena barnebildu eta gainditzen du, bekatuen barkamena barne, orduan agertu ahalko dugu geure jokabideaz bihotz berria (Mt 3,8). Joan, bihozberritzearen beharraz, aszeta-bidea; Jainkoaren bihozberatasunari erne eta  irekita egonik baino ezin gara ordea benetan bihozberritu, eta horri eskerrak mugagabe pozik isuri, askatasunez eman (eta jaso), gozatu, eskerturik bizi, eskerrak eman eta salbatu, Jesu-bidea, Eguberria.

(Izan ziren lehen kristauen artean lehenagoko sustraiak ere bazituen eta bazterrean gelditu zen  halako joera espirituala zutenak: ikus  “enkratitak”,  “enkratismoa”)

Juankar Olaeta