Artoa izenez ezagutzen dugun jakia XVII. mendean Ameriketatik ekarritakoa da. Guk bageneukan aurretik, “artatxiki” ( gazt. mijo) deritxaguna, baina Ameriketakoa emankorragoa suertatu zen eta gure soloak artaduiz bete ziren pertsona zein ganaduen elikagai legez....
Juan Manuel Etxebarria
Zeberio (Bizkaia) 1948
Batxilergo klasikoa (latina eta grekoa) eta Filosofia ikasketak Derion, Bilboko Elizbarrutiko Seminarioan. Magisteritza Bizkaiko Eskola Normalean. Euskal Filologian lizentziatua Deustuko Unibertsitatean (Ohorezko Matrikula). Euskal Filologian doktorea, Etno-Hizkuntzalaritza espezialitatean (Cum Laude). Derioko R.M. Azkue Ikastetxeko irakaslea. Derioko Elizbarrutiko Irakasle Eskolako irakaslea. Euskal Filologiako irakasle titularra Deustuko Unibertsitatean, gaur egun emeritua. Doktorego-tesi batzuen zuzendaria. Irakaskuntza ertainetako euskal hizkuntza eta literaturako katedraduna. Irakaskuntza Ertainetako Hezkuntzako ikuskaria. On Jose Miguel Barandiaranen Etniker-Bizkaia Taldeko kidea. Euskaltzaindiako kide urgazlea. Eusko Jaurlaritzako Euskararen Aholku Batzordekide ohia. Idazlea, hizlaria, lexikografoa eta irrati eta telebistako kolaboratzailea etnografia gaietan.
ARTIKULUAK
Zozomikote edo Marti-Kakatsu
Gorbeialdeko pastore bat, Apirilean sartuz batera Martiari begiratu eta burlazar hasi zitzaion esanez: “ Marti-kakatsu, Marti-kakatsu; Apirilean sartu natzaizu”; esatea lez, ez dizut beldurrik, behin apirileraz gero artaldea eroso ibiliko da erreketatik ere....
Kandelario lario
Otsailaren hasierako santorala garrantzitsua izan da. Kandelario eguna otsailaren 2an ospatzen dugu eta gaur egun indarra galdu arren, lehenago jai handia eta polita zen gure herrietan. Elektrizitatea asmatu aurretik, besteak beste, kandela-argia erabilten zen...
Kalendarioa
Urte berriak kalendario berria. Gaur egun normal egiten zaigu kalendario bat eskuratzea baina horrek historia luzea dauka. Kalendarioa, “ egutegia” izenez euskeratu dogu eta halantxe darabilgu. Baina kalendario hitza, latineko “calendae eta bere eratorri...
Mari Domingi
Gure Euskal Herria zaharra den aldetik, bere ohiturak ere zaharrak dira. Baina belaunaldiak joan belaunaldiak etorri, borondate onez beharbada, aldatu edo eta asmatu egiten dira ohiturak. Hona hemen oraintsu asmatutako bat. Mari Domingi, txano berezidun andrazko...
Domu Santu
Domu Santu eta hurrengo eguna, Arimena, egun handiak izan dira gure hildako guztiak gogoratzeko, ortu santuak lorez apaindu eta sinismendunok euren alde otoitz eginez. Gaur egun ordea, Domu Santu bezperan, zabaldu den jaia, Gau Beltza edo Halloween da. Historia apur...