Dohan-en COP 28-a (Klima Aldaketari buruzko Nazio Batuen Klima Aldaketari buruzko Esparru Hitzarmenaren Alderdien Konferentzia) egin da. Aldez aurreko txostenek agerian utzi zuten mundua oso urrun dagoela itun horren helburu klimatikoak lortzetik, eta, asmo handiko neurriak hartu ezean, mende honen amaierarako tenperatura igotzera jotzen dugula, eta horrek ondorio katastrofikoak izango zituela planetako bizitzan. Benetan lortzen denarekiko itxaropenak eta kontraesanak daude aldi berean.

Duela gutxi, Frantzisko aita santuak esan digu “gure ahizpa – ama lurrak negar egiten du eta gure gehiegikeriak eta haien suntsipena geldiarazteko eskatzen digu” eta gure “neurrigabekeria kontsumistak” geldiarazteko premiatu zigun (2022ko abuztuaren 31); “ingurumena babesteko premia larriaren aurrean etorkizuneko ikuspegia duten politikak” aztertzeko eskatu zigun (2023ko apirilaren 20).

“Laudate Deum”-ek (2023ko urriaren 4a) bere aholku-hitz apostolikoan baieztatzen duenez, “hartzen gaituen mundua hondatzen ari da eta, agian, atzera bueltarik ez duen puntu batera hurbiltzen”, eta gogor kritikatu zituen ingurumen-krisiari aurre egiteko gai ez den politika, botere eta ekonomia interesengatik.

Berotze globala geldiarazteko funtsezko akordio bat lortzeko ahalegina egiteko eskatu dio COP 28ri, erregai fosilak deuseztatzea barne hartuko duena. Adierazi du klima “zoratu” egin dela, eta adierazi du: “Zuekin nago, orain inoiz baino gehiago, gu guztion etorkizuna orain aukeratzen dugun orainaren mende dagoelako. Zuekin nago ingurumenaren suntsiketa Jaungoikoaren aurkako iraina delako “(2023ko abenduaren 2a).

Krisi ekologikoa (klima-aldaketa, baliabideen gehiegizko ustiapena, hondakinen gehiegizko ekoizpena eta metaketa, biodibertsitatearen murrizketa…) ez dute estatuek konponduko, ez estatuz gaindiko erakundeek, ez finantza-merkatuek, nahiz eta ekintzak eta esku-hartzeak egin ditzaketen arlo globaletan, krisi hori arintzeko.

Herritarrok, agian ezin dugu eragin maila handiko esku-hartze horietan, baina krisi ekologikoari irtenbideak eman diezaizkiokegu bizi-ohituretan aldaketak eginez eremu pertsonalean hartzen ditugun erabakietan; sentsibilizazioa, kontzientziazioa eta hezkuntza (haurrena, gazteena eta helduena) eskatzen duten erabakietan.

Zenbait datu:

• 218 kruzero europarrek 1.000 milioi autoren sufre oxidoen kopuru bera isuri zuten. Ikerketek erakusten dute kruzeroek munduko merkataritza-ontzidiaren % 1 baino gutxiago ordezkatzen dutela, eta merkataritza-ontziek maila globalean sortutako hondakin guztien % 25-aren erantzule direla.
• Baliabide mineralak agortzear daude: denboraren aurkako lasterketa. Teknologia eta industriarekiko mendekotasun gero eta handiagoa duen mundu honetan, funtsezko mineralen eskuragarritasuna funtsezko bihurtu da garapenerako eta iraunkortasunerako. Hala ere, baliabide horien ustiapen neurrigabeak egoera kezkagarri bat ekarri du: funtsezko zenbait mineralen berehalako agortzea: litioa, kobaltoa, indioa… Telefono mugikorren munduko merkatua hazten hasiko da 2024an.
• 2022ko udazkenarekin alderatuta, distantzia luzeko hegaldiak % 15 gehitu dira Espainian. Eurocontrolek uste du aire-trafikoa prepandemikora itzuliko dela 2025ean.
• Mexikoko garbantzuak, Uruguaiko edo Txileko sagarrak, Vietnamgo kafea, Hegoafrikako edo Kaliforniako laranjak… Hauek elikagai kilometrikoak bezala ezagutzen direnetako batzuk baino ez dira. Mahaira iritsi aurretik distantzia handiak egiten dituztenak. Garbantzuen kasuan, ekoiztu zituen nekazariaren eta supermerkatu batean erosi zituen kontsumitzailearen arteko batez besteko distantzia 7.500 km-koa baita. Inportazio horren guztiaren emaitza atmosferara isuritako milioika CO2 tona dira: berotegi-efekturako ekarpen handia, berotze globalaren eta, ondorioz, klima-aldaketaren erantzule.

 Eta guk zer aldatu behar dugu?